Toksyna w jadzie śmiertelnie niebezpiecznego pająka wywołuje długotrwałe erekcje. Naukowcy pracują nad bezpiecznym wykorzystaniem jej w leczeniu zaburzeń wzwodu. Nowy lek może być znacznie silniejszy od sildenafilu – tj. substancji zawartej we Viagrze.
Wałęsak brazylijski z potencjałem na potencję
Wałęsak brazylijski (Phoneutria nigriventer) zamieszkuje lasy tropikalne Ameryki Południowej i Środkowej. Są jednymi z najbardziej jadowitych pająków. Ukąszenie przez tego pająka jest proste w diagnozie – wraz z bólem dochodzi do erekcji utrzymującej się około godziny.
Wałęsaki brazylijskie zostały wpisane w 2007r. do Księgi Rekordów Guinnessa jako najbardziej jadowite pająki na świecie. Ilość jadu, która zabija mysz wynosi 6 μg drogą dożylną oraz 134 μg drogą podskórną – odpowiednio dla czarnej wdowy ilość wynosi 100 μg oraz 200 μg.
Dane zebrane na przestrzeni 12 lat[1] obejmujące 422 pacjentów ukąszonych przez wałęsaka brazylijskiego w około 90% nie zagrażają zdrowiu. Pacjenci najczęściej zgłaszali dolegliwości w postaci bólu, miejscowego obrzęku oraz wymiotów. Na groźne powikłania (prowadzące nawet do śmierci) najbardziej narażone są dzieci poniżej 10 roku życia oraz osoby starsze, powyżej 70 roku życia.
Pozyskiwanie Tx2-6
Naukowcy z Akademii Medycznej Georgia wyizolowali substancje znajdujące się w jadzie pająka. Następnie przeprowadzili eksperyment na szczurach szukając związku odpowiedzialnego za wywołanie erekcji. Po iniekcji różnych substancji w tkanki członka mierzono ciśnienie – natężenie przypływu krwi przez naczynia krwionośne. Na podstawie odniesienia do grupy kontrolnej, stwierdzono, że związkiem wywołującym wzwód jest peptyd – toksyna Tx2-6. Do tej pory przeprowadzono jedynie badania na szczurach, które potwierdzają skuteczność toksyny.
Problemem w wykorzystywaniu toksyny jest jej pozyskiwanie, pająków tych nie da się hodować na szeroką skalę ze względów ekonomicznych, co sprawia że zasoby jadu są ograniczone. Rozwiązaniem może być inżynieria genetyczna. Naukowcy z Uniwersytetu Katolickiego w Seulu uzyskali gen toksyny przy pomocy gąsienic – być może wykorzystanie genetycznie modyfikowanych organizmów pozwoli na pozyskiwanie ilości toksyny, która zaspokoiłaby potrzeby rynku oraz przeprowadzenie badaļ klinicznych.
Działanie toksyny z jadu pająka
Znaczącą rolę w procesie wzwody pełni tlenek azotu. Wskutek pobudzenia seksualnego, mózg rozpoczyna stymulację produkcji neuroprzekaźników. Wśród związków odpowiedzialnych za erekcję znajduje się enzym cGMP – rozluźnia ciała jamiste penisa, dzięki czemu może on wypełnić się krwią powodując wzwód członka. Substancją, która degraduje cGMP jest PDE-5 – popularne leki na erekcję zawierają odwracalne inhibitory fosfodiesterazy typu 5. Inhibitory PDE-5 blokują rozkładanie enzymy cGMP, dzięki czemu łatwiej osiągnąć erekcję oraz utrzymać członka w stanie wzwodu.
Podanie Tx2-6[2] stymuluje produkcję tlenku azotu prowadząc do rozszerzenia naczyń krwionośnych oraz usprawnia krążenie w genitaliach. Podobnie działają leki stosowane w leczeniu zaburzeń erekcji tj. Viagra i jej pochodne. Działanie toksyny nie zostało jeszcze dokładnie zbadane.
Badacze sugerują, że wykorzystanie Tx2-6 wraz z obecnie stosowanymi środkami farmakologicznymi mogłoby spowodować efekty synergii oraz zwiększenie skuteczności leczenia wsród pacjentów nie wykazujących podatności na sildenafil.
Skutki uboczne
Badania[3] przeprowadzone na zwierzętach wykazują, że skutki niepożądane występują znacznie rzadziej, niż przy wykorzystywaniu obecnie stosowanych środków farmakologicznych. Niestety nie przeprowadzono jeszcze badań na ludziach. Czy Tx2-6 będzie bezpieczniejszą i skuteczniejszą alternatywą dla znanych nam dotąd środków? Aby się o tym dowiedzieć musi z pewnością minąć jeszcze kilka lub nawet kilkanaście lat.
Czy toksyna będzie wykorzystywana w leczeniu zaburzeń erekcji? Aby odpowiedzieć na to pytanie musi minąć jeszcze sporo czasu zanim specjaliści uefektywnią sposób pozyskiwania Tx2-6 oraz przeprowadzą badania kliniczne.
Źródła:
- „A clinico-epidemiological study of bites by spiders of the genus Phoneutria.” Rev Inst Med Trop Sao Paulo, 2000 Jan-Feb.[↩]
- „Erection induced by Tx2-6 toxin of Phoneutria nigriventer spider: expression profile of genes in the nitric oxide pathway of penile tissue of mice.” Toxicon, 2009 Nov. [↩]
- „Tx2-6 toxin of the Phoneutria nigriventer spider potentiates rat erectile function.” Toxicon, 2008 Jun.[↩]
