Jakość nasienia na przestrzeni ostatnich 40 lat spadła o blisko 60 procent. Czynniki środowiskowe skutecznie zmniejszą szanse na zapłodnienie. Jak więc można zwiększyć męską płodność? Co sprawia, że jakość nasienia jest tak niska? Czy alkohol lub wybór bielizny wpływa na płodność? W artykule przedstawiany fakty i mity na temat męskiej płodności – sprawdź jak zwiększyć szanse na ojcostwo!

Jakość nasienia stale spada

Specjaliści jednogłośnie wskazują, że parametry cechujące jakość nasienia stale spadają. Na przełomie lat 1973-2011 odnotowano 50-60% zmiejszenie liczby plemników wśród mężczyzn z Ameryki Północnej, Europy, Australii i Nowej Zelandii. Pomimo tak wyraźnej regresji badacze nie znają dokładnej odpowiedzi co jest przyczyną[1].

Niepłodność w liczbach

Niepłodność oznacza niezdolność zajścia w ciąże, mimo podejmowania aktywności seksualnej w okresie dni płodnych. W przypadku bezskutecznych starań o ciąże, które trwają ponad 12 miesięcy należy skonsultować się lekarzem.

Dane statystyczne wskazują, że z problemem niepłodności boryka się 15% par na całym się świecie. Przekładając to na liczbę ludności, jest to aż 48,5 miliona par[2].

  • 50% przypadków wynika z chorób kobiecych,
  • 20-30% jest wynikiem czynników męskich,
  • 20-30% wynika z połączenia chorób męskich oraz kobiecych.

Przeczytaj również: Zapłodnienie in vitro – przygotowanie i procedura.

Jak zwiększyć płodność u mężczyzny?

Jakość nasienia koreluje z wieloma czynnikami takimi jak wiek, sposób odżywiania, częstotliwość aktywności fizycznej czy wykonywany zawód. Większość zaleceń, mających na celu poprawę męskiej płodności tak naprawdę są zaleceniami, które mają znaczenie dla zachowania ogólnie pojętego zdrowia.

1. Regularna aktywność fizyczna

Uprawianie sportu jest podstawowym elementem zdrowia, w tym również seksualnego. Aktywność fizyczna pozwala utrzymać odpowiednią masę ciała oraz poprawić kondycję.

W badaniu z 2017 roku porównano parametry nasienia mężczyzn aktywnych fizycznie w konfrontacji z grupą panów o siedzącym trybie życia[3] . Mężczyźni, który regularnie uprawiali sport wykazywali się wyższą jakością nasienia, w tym: ruchliwością plemników, ilością plemników o prawidłowej morfologii, objętości nasienia oraz żywotnością plemników.

2. Rzuć palenia

Palenie papierosów prowadzi do uszkodzenia DNA nasienia oraz obniża jego parametry. Badanie na grupie 2500 mężczyzn udowadnia, że u mężczyzn wypalających powyżej 20 papierosów dziennie zmniejsza się o 29% ilość plemników w ejakulacie.

Przeczytaj koniecznie: Chcesz zostać ojcem? Rzuć palenie!

Nałogowie palacze są również bardziej podatni na problemy z erekcją. Substancje smoliste zawarte w papierosach prowadzą do uszkodzenia naczyń krwionośnych, których prawidłowe funkcjonowanie jest niezbędne do uzyskania wzwodu. Jeśli zależy Ci nie tylko na płodności, ale i barwym życiu seksualnym koniecznie rzuć palenie.

3. Witamina D

Przegląd 18 badań wskazuje, że witamina D jest bardzo ważna w diecie mężczyzn planujących potomstwo[4] . Co ciekawe do dziś nie zbadano szlaku przyczynowo-skutkowego, który wyjaśniałby jednoznacznie jak witamina D wpływa na płodność.

Naturalnym źródłem witaminy D jest słońce oraz produkty spożywcze: jajka, sery, mleko oraz ryby. Niestety pogoda nie zawsze nas rozpieszcza, a dawki tej witaminy w żywności mogą być nie wystarczające. Planując suplementację, warto zwrócić uwagę na zawartość witaminy D.

4. Antyoksydanty

Antyoksydanty chronią przed destrukcyjnym działaniem stresu oksydacyjnego, prowadzącego między innymi do uszkodzenia DNA plemników. Stres oksydacyjny jest odpowiedzią na czynniki środowiskowe:

  • stres,
  • zawartość metali ciężkich w wodzie, pożywieniu oraz powietrzu,
  • alkohol, nikotyna oraz inne używki,
  • promieniowanie,
  • siedzący tryb życia,
  • niezdrowa dieta.

Badania przekrojowe wskazuje, że spożywanie: witaminy C, beta karotenu, beta kryptoksantyny i luteiny zwiększa liczbę plemników oraz gęstość ejakulatu[5].

5. Zdrowe kwasy tłuszczowe

Dla rozwoju plemników o prawidłowej morfologii korzystne jest spożywanie tłuszczy wielonasyconych (omega 3 i 6). Badanie z 2019 roku wykazało, że leczenie męskiej niepłodności przy zastosowaniu kwasu omega-3 istotnie zwiększyło ruchliwość plemników oraz stężenie DHA w osoczu ejakulatu[6] .

Wraz ze spożywaniem zdrowych źródeł tłuszczy, warto ograniczyć, te które nie są dla naszego organizmu zbyt dobre. Badanie obejmujące mężczyzn z Hiszpanii wskazuje, że spożywanie tłuszczów trans koreluje ze zmniejszoną liczbą plemników[7] . Ponadto prowadzą do obniżenia poziomu męskiego hormonu płciowego – testosteronu.

Jak sprawdzić płodność mężczyzny w domu?

Liczebność plemników w nasieniu jesteśmy w stanie zbadaļ w domowych warunkach. Wystarczy zakupić test z apteki, aby szacunkowo ocenić szanse na zapłodnienie. Jak to wygląda w praktyce?

  1. Do pojemniczka wchodzącego w skład zestawu testowego wprowadza się nasienie, a następnie odstawia na 20-30 minut,
  2. Następnie należy przemieszać ejakulat i pobierać odpowiednią ilość nasienia (zgodnie z zaleceniami producenta testera) do strzykawki,
  3. Pobrane nasienie należy wymieszać z roztworem dołączonym do zestawu testowego,
  4. Niewielką ilość mieszaniny nakłada się na tester,
  5. Po odczekiwaniu 5-10 minut można odczytać wynik na podstawie zabarwienia testera.

Domowy tester pozwala wstępnie określić płodność mężczyzny, jednak nie zwalnia z wizyty lekarskiej oraz wykonania profesjonalnych badań. Domowe badanie pozwala jedynie na oszacowanie ilości plemników, nie dostarcza jednak informacji o ich ruchliwości czy ilości plemników o prawidłowej morfologii – czyli tych, które zdolne są do zapłodnienia.

Fakty i mity o męskiej płodności

Męską płodność podobnie jak temat seksu owiana jest wieloma mitami, które często leżą daleko od prawdy. Czy większy rozmiar penisa ułatwia zapłodnienie? Jak często się kochać, czy wstrzemięźliwość seksualna zwiększa jakość nasienia? A może na przekór lepiej kochać się codziennie?

1. Abstynencja seksualna sprzyja płodności

Wpływ czasu abstynencji seksualnej na parametry ejakulatu oceniono na podstawie próbek nasienia od 6 008 pacjentów[8] . Próbki podzielono ze względu na stężenie nasienia. We wszystkich grupach zauważono powiązanie pomiędzy częstotliwością współżycia a jakością ejakulatu. Najwyższą ruchliwość odnotowano w grupie osób o 1 dniowym okresie abstynencji. Zauważono również znaczny spadek plemników o prawidłowej morfologii u mężczyzn z ponad 10 dniowym okresem wstrzemięźliwości seksualnej.

2. Większy, znaczy skuteczniejszy

Rozmiar członka nie wydaje się mieć znaczenia w kwestii skuteczności zapłodnienia. Mogłoby się zdawać, że większe przyrodzenia pozostając wewnątrz organów rozrodczych podczas wytrysku, zbliża plemniki do celu. Nie ma to jednak większego znaczenia, bowiem plemniki naturalnie poruszają się wystarczająco szybko, aby z powodzeniem dotrzeć do komórki jajowej.

3. Marihuana a płodność

Coraz więcej krajów legalizuje marihuanę, którą niektórzy obarczają winą za problemy z płodnością. Tezę tą poddano próbie w badaniu na 1 125 parach, oceniając wpływ palenia marihuany na szansę poczęcia dziecka[9] .

Na podstawie otrzymanych kwestionariuszy zawierających informacje o fundamentalnych czynnikach utrudniających zajście w ciąże oraz stosowaniu marihuany wykazano, że istnieje niewielki związek palenia a płodnością kobiet i mężczyzn.

4. Bielizna a płodność: bokserki kontra slipy

Dość popularnym twierdzeniem jest, że mężczyźni, którzy noszą bokserki są płodniejsi od tych, którzy noszą nieco ciaśniejsze slipy. Jądra umiejscowione są w mosznie, która usytuowana jest na zewnątrz organizmu. Takie umiejscowienie zapewnia optymalną temperaturę dla rozwoju plemników. Średnia temperatura moszny jest niższą o 2,5-3 stopni Celsjusza w porównaniu do temperatury ciała.

Obcisła bielizna, może zwiększać temperaturę moszny o około 1 stopień Celsjusza. Badania wykazują, że już taka zmiana wpływa na parametry nasienia, jednak nie jest to zmiana na tyle poważna, aby znacząco wpływała na problemy z poczęciem[10] .

5. Wanna z hydromasażem i jacuzzi

Częste przebywanie w środowisku o wysokiej temperaturze może wpływać negatywnie na jakość nasienia. Podobnie nie należy trzymać urządzeń elektrycznych (np. laptopa) emitujących ciepło w pobliżu krocza. Badanie niejednoznacznie określają wpływ ciepłych kąpieli, jednak mężczyznom starających się o dziecko zaleca się ich ograniczenie.

6. Alkohol a płodność

Alkohol w rozsądnych ilościach działa jak afrodyzjak. Po nim statystycznie częściej jesteśmy chętnie na przelotny seks bez zobowiązań. Z punktu psychologicznego w stałych związkach starających się o dziecko odrobina alkoholu może działać rozluźniająco i pomóc porwać się emocjom.

7. Stosunek przerywany jako metoda antykoncepcji

Stosunek przerywany nie jest zalecaną oraz skuteczną metodą ochrony przed nieplanowaną ciążą. Pomimo, iż wytrysk nie zachodzi wewnątrz waginy, podczas seksu dochodzi do wydzielana preejakulatu. Z praktycznego punktu widzenia, preejakulat jest naturalnym lubrykantem wydzielającym się w odpowiedzi na pobudzenie seksualne. Choć w jego składzie znajduje się niewielka ilość plemników, podczas seksu może dojść do zapłodnienia, pomimo, iż wytrysk nie nastąpił wewnątrz pochwy partnerki.


Źródła:
  1. Temporal trends in sperm count: a systematic review and meta-regression analysis.” Hum Reprod Update, 2017 Nov.[]
  2. A unique view on male infertility around the globe.” Reprod Biol Endocrinol, 2015 Apr.[]
  3. „Physically Active Men Show Better Semen Parameters than Their Sedentary Counterparts.” Int J Fertil Steril, 2017 Oct-Dec.[]
  4. The association between serum vitamin D, fertility and semen quality.” Int J Surg, 2019 Nov.[]
  5. Dietary Antioxidant Intake in Relation to Semen Quality Parameters in Infertile Men: a Cross-Sectional Study.” Clin Nutr Res, 2019 Jul.[]
  6. The Effect of Omega-3 Fatty Acids, EPA, and/or DHA on Male Infertility: A Systematic Review and Meta-analysis.” Epub, 2018 Feb.[]
  7. Trans fatty acid intake is inversely related to total sperm count in young healthy men.” Human Reproduction, 2014 Mar.[]
  8. Relationship between the duration of sexual abstinence and semen quality: analysis of 9,489 semen samples.” Fertil Steril, 2005 Jun.[]
  9. Marijuana use and fecundability in a North American preconception cohort study.” J Epidemiol Community Health, 2018 Mar.[]
  10. Choice of underwear and male fecundity in a preconception cohort of couples.” Andrology, 2016 May.[]